Exploring the concept of institutionalization as depicted in “The Shawshank Redemption.”

Institutionalization ဆိုတာ ‘ The Shawshank Redemption’ ဆိုတဲ့ ရုပ်ရှင်ထဲ ခဏခဏ ဖော်ပြခံခဲ့ရတဲ့ စကားလုံးပါ။

ဒီရုပ်ရှင်ထဲမှာ institution ဆိုတာ ထောင်အဖွဲ့အစည်း၊ ထောင်လူနေမှုစနစ်ကို ရည်ညွှန်းပါတယ်။ Institutionalization ဆိုတာ အကျဥ်းသားတွေရဲ့ အပြုအမူတွေကို သတ်မှတ်ထားတဲ့ စည်းမျဥ်းစည်းကမ်းအတိုင်း၊ အကျဥ်းသားဝသီတွေဖွံဖြိုးလာစေတာမျိုးပါ။

ဒီအခြေအနေမျိုးမှာ အကျဥ်းသားတွေရဲ့ ပင်ကိုယ်ကိုယ်ကျင့်တရားတွေ၊ စိတ်ကူးတွေ၊ အကြံဉာဏ်တွေ ပြောင်းလဲလာဖို့ ဖိအားပေးခံရတယ်။

ကိုယ်မနှစ်မြို့တဲ့ အခြေအနေတစ်ရပ် ( ဥပမာ — ကြီးနိုင်ငယ်ညှင်းဝါဒ ) ကိုတောင်တစ်စတစနဲ့ လျစ်လျူရှုတတ်လာအောင် တွန်းပို့ခံရမယ်။ ရလဒ်အနေနဲ့ အကျဥ်းသားတွေဟာ မသိမသာနဲ့ ထောင်က အိမ်ဖြစ်လာတယ်၊ အုပ်ချုပ်ရေး မှာ အလိုက်သင့်ကလေး စီးမျောမိလာမယ်။ ရထားတဲ့နေရာလေးပျောက်မသွားရအောင် ငွေအင်အားသုံးပြီး ကာကွယ်လာကြမယ်။

ကိုယ်အနေချောင်ဖို့ တစ်ပါးသူကို ချောက်ချမယ် ( ဒါကို calender ချတယ်လို့ခေါ်ပါတယ်) ။

‘ Shawshank Redemption ထဲက Brooks သေတာက စလို့ Red ရဲ့ အကြောက်တရား နဲ့ Andy လွတ်မြောက်သွားခဲ့တာအဆုံး Institutionalization နဲ့ဆက်စပ်နေတာချည်းပါပဲ။

Red က သူဖြတ်သန်းခဲ့ရပြီးရခဲ့တဲ့ အသိကို ဒီလိုပြောတယ်

“ These walls are funny. First you hate them, then you get used to them. After long enough, you get so dependent on them. That is ‘Institutionalised’.

အကျဥ်းထောင်ဆိုတာကလည်း အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုနဲ့ နိုင်ငံသေးတစ်ခုလို့ပြောလို့ရတယ်။ အခန်းတစ်ခုချင်းစီ၊ အဆောင်တစ်ခုချင်းစီက ကိုယ့်သက်ဆိုင်ရာ ပြည်နယ်ကလေးတွေ။ ပြောရရင် federal ရနေတယ်တောင်ပြောလို့ရပါသေးတယ်။

သက်ဆိုင်ရာအခန်းလိုက် အုပ်ချုပ်သူတွေ၊ အုပ်ချုပ်ရေး ယန္တရားတွေ အသီးသီးရှိကြတယ်။ အဲကနေတစ်ဆင့် ဗဟိုအုပ်ချုပ်ရေးဆိုတာ ရှိမယ်။ စီးပွားရေးအနေနဲ့ကလည်း သူ့စျေးကွက်နဲ့သူရှိပြီးသား၊ currency အနေနဲ့ ပစ္စည်းလဲလှယ်တဲ့စနစ်ကိုလည်း သုံးနေကြရတုန်းပဲ။

supply and demand ကိုကောင်းကောင်းကစားတတ်တဲ့လူတွေလည်းရှိတော့ စီးပွားရေးစျေးကွက်က ပိုလို့မြိုင်လာသေးတယ်။

ကိုယ်ကျင့်တရားပိုင်းကတော့ ကိုယ်အဖျက်ခံရင် ပျက်တာပဲ။ ကိုယ့်ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ကိစ္စအတွက် အခြားသူတစ်ယောက်ကို ဓနအင်အားနဲ့ လွမ်းမိုးပြီး ခိုင်းစေတာမျိုးတွေရှိလာတယ်။

ဒီအထဲမှာပဲ သက်ဆိုင်ရာနယ်ပယ်အလိုက် ကျွမ်းကျင်ရာတွေရှိလာကြတယ်။ နှစ်ရှည်ကာလများစွာနေတဲ့လူ ခုနက အဘိုးကြီး Brooks ဆိုပါတော့။ အထဲမှာ သူ့တန်ဖိုးကို သူရှာတွေ့သွားပြီ။ သူစာကြည့်တိုက်မှာ နှစ် ၄၀ လောက် အလုပ်လုပ်ခဲ့တယ်။ သူ့မှာအလုပ်ရှိသလို အဲအလုပ်အတွက်လည်း တခြားသူတွေရဲ့ လေးစားမှု အသိအမှတ်ပြုမှုတွေ ရတယ်။ ဒါပေမယ့် သူ့ရဲ့ နှစ် ၅၀ ပြစ်ဒဏ်အပြီး သူလွတ်တာကို ဝမ်းသာကြောင်းလာပြောတဲ့ လူတစ်ယောက်ရဲ့ လည်ပင်းကို ဓားတင်ပြီး လှီးဖို့ကြိုးစားခဲ့တယ်။

Red ကတော့ ‘ ဒီနည်းလမ်းက သူထောင်ထဲဆက်နေရဖို့ တစ်ခုတည်းသောနည်းလမ်းပဲ’ လို့ပြောသွားတယ်။ သူ့အတွက် တကယ့်အိမ်က အပြင်မှာမရှိတော့ဘူး။ သူတည်ဆောက်ခဲ့ရတာက အထဲမှာ။ သူ့လုပ်ခဲ့သမျှကို စွန့်ပြီး ထွက်သွားခဲ့ရတော့ Brooks ကတော့ အပြင်လောကနဲ့ အံဝင်ခွင်ကျ ပြန်မဖြစ်နိုင်တော့တဲ့ အဆုံး ကျွန်တော်တို့ အတွက် ‘Brooks was here’ ဆိုတဲ့ စာလေးရေးပေးသွားတယ်။ ကျွန်တော်တို့ကို တစ်မျိုးတစ်ဖုံ အသိပေးနေသလိုပါပဲ။ ဒါလည်း Institutionalization ကြောင့်ပဲ။

ကျွန်တော်တို့တွေလည်း တစ်နည်းနည်းနဲ့ Institutionalization လုပ်ခံခဲ့ရတာပဲ။

တောသားမြို့ရောက်ဆိုသလို မြို့လယ်ခေါင်မှာတော့ ကျွန်တော်တို့နည်းနည်း ကြောင်တောင်တောင်ဖြစ်မှာပဲ။ ဘာမှမထူးဘူး။

Institution အသစ်ထဲ ပြန်ရောက်လာပြီး industrialisation လုပ်ခံရမှာပဲ။

ဆိုတော့ ‘The Shawshank Redemption’ မကြည့်ရသေးရင် ကြည့်စေချင်တယ်။ Andy ရဲ့ Roof ပေါ်က အပြုံးတစ်ချက်မှာတော့ ကျွန်တော်နစ်မျောနေတုန်း။ ဘာအတွက်လည်း ၊ ဘာကြောင့်လည်းဆိုတာတော့ အခုထိတွေဝေနေတုန်းပဲ။